Powoli przygotowujemy się do Bożego Narodzenia. Atmosfera świąteczna wyczuwalna jest na ulicach, gorączkowe zakupy, sprzątanie, ubieranie choinki, plany na wigilijny wieczór i świąteczny czas... Błoga bożonarodzeniowa rzeczywistość...

44 lata temu tysiące szczecinian wybiegało myślą ku Bożemu Narodzeniu. Wśród nich także 16 szczególnych osób.Snuli marzenia o najbliższych dniach, czekali na Święta, na ciepło rodzinnego domu, na gest podanych dłoni, komponowali w swoich głowach życzenia, które złożą najbliższym, myśleli o łzach, które popłyną wraz z kruszonym opłatkiem... 

Łzy popłynęły z oczu ich najbliższych... 44 lata temu na ulicach naszego miasta zginęło 16 osób. 

Skądkolwiek jesteś, gdziekolwiek się urodziłeś, dokądkolwiek wyjedziesz na święta, proszę... Wspomnij dziś o tych, którzy zginęli w mieście, w którym mieszkasz. O tych, którzy chodzili po tych samych ulicach i których krew wsiąkła w te ulice.

Proszę, nie pozwól zapomnieć.

Byli w różnym wieku, różnych zawodów. Mężczyźni i kobiety, niektórzy to prawie dzieci.

Wyszli na ulice by upomnieć się o to co im się należy. Otworzyli usta by wypowiedzieć słowa kotłujące się w ich sercach. niektórzy po prostu przechodzili obok, stali się mimowolnymi świadkami wydarzeń, które stały się ostatnimi w ich życiu...

W środę 17 grudnia za nich będziemy modlić. O 20, w Sercu, na zakończenie rekolekcji, w rocznicę Szczecińskiego Grudnia 1970.

Przyjdź proszę.

http://grudzien70.ipn.gov.pl/g70/tagi/79,dok.html

Zabici w Szczecinie

Eugeniusz Błażewicz, 22 lata, kierowca w Stoczni im. Warskiego w Szczecinie, zm. 18 XII 1970

Stanisław Kamać, 18 lat, kierowca-mechanik w Miejskim Przedsiębiorstwie, Komunikacyjnym w Szczecinie, zm. 17 XII 1970

Jadwiga Kowalczyk, 16 lat, uczennica Szkoły Przysposobienia Rolniczego w Szczecinie, zm. 17 XII 1970

Daniel Kućma, 24 lata, stolarz w Szczecińskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego nr 1, zm. 21 XII 1970

Roman Kużak, 23 lata, nauczyciel WF w SP nr 43 w Szczecinie, zm. 17 XII 1970

Stanisław Nadratowski, 20 lat, żołnierz służby zasadniczej WP, zm. 19 XII 1970

Henryk Perkowski, 20 lat, szklarz w Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego nr 1 w Szczecinie, zm. 17 XII 1970

Edward Prysak, 42 lata, cieśla, zm. 18 XII 1970

Zbigniew Semczyszyn, 23 lata, magazynier w Spółdzielni Pracy Transportowo-Przeładunkowej „Norma” w Szczecinie, zm. 17 XII 1970

Michał Skipor, 19 lat, uczeń zawodu w prywatnym zakładzie samochodowym, zm. 17 XII 1970

Stefan Stawicki, 16 lat, uczeń Zasadniczej Szkoły Budowy Okrętów w Szczecinie, zm. 18 XII 1970

Waldemar Szumiński, 22 lata, pracownik budowlany w Rejonie Eksploatacji Dróg Publicznych w Skoczowie, zm. 17 XII 1970

Julian Święcicki, 59 lat, rencista, zm. 17 XII 1970

Zygmunt Toczek, 23 lata, tokarz w warsztatach Zasadniczej Szkoły Metalowej w Szczecinie, zm. 17 XII 1970

Wojciech Woźnicki, 21 lat, ślusarz w zakładzie prywatnym w Pilchowie, zm. 19 XII 1970

Janusz Wrzodak, 27 lat, technik budowlany, zm. 17 XII 1970

Tak wyglądał 44 lata temu 17 grudnia w Szczecinie:

• 02:00 – Szczecin: na terenie Stoczni Szczecińskiej im Warskiego pojawiają się hasła wzywające do strajku.
• 06:00 – Szczecin: nadany zostaje szyfrogram do dyżurnego gabinetu ministra spraw wewnętrznych z terenu województwa szczecińskiego, dotyczący akcji „Jesień-70”, w którym ponownie informuje się o ogólnym spokoju.
• 09:00 – Szczecin: wiec na terenie Stoczni Remontowej „Gryfia”.
• 10:00 – Szczecin: wiec na terenie Stoczni Szczecińskiej im Warskiego
• 10:45 – Szczecin: przez radiotelefon podana zostaje wiadomość o wyjściu ze Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego ok. tysiąca osób, które ul. 1 Maja podążają w stronę centrum miasta, do ul. Malczewskiego.
• 10:45 – Szczecin: kierownik sztabu płk Szymon Karpik wydaje ppłk. Lucjanowi Ligenzie polecenie o użyciu sił ZOMO i zatrzymaniu grupy osób, która wyruszyła ze Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego.
• 11:35 – Szczecin: duża grupa idzie w kierunku Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego. Ppłk Lucjan Ligenza ma rozbijać, rozpraszać oraz zatrzymywać wszystkich, którzy są w stoczniowych kaskach.
• 11:40 – Szczecin: grupa ok. 200–300 osób naprzeciwko dyrekcji Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego wznosi okrzyki o nieustalonej z powodu szumu treści.
• 11:40 – Szczecin: grupa ok. 50 osób z pierwszego rzutu powraca do Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego.
• 11:45 – Szczecin: przed główną brama Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego zgrupowanych jest ok. tysiąca osób, które zajmują pozycje wyczekujące.
• 11:50 – Szczecin: grupa około 500–600 osób w kaskach ze Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego idzie w kierunku Prezydium WRN, wznosząc przy tym okrzyki.
• 11:55 – Szczecin: kierownik sztabu zaleca ppłk. Lucjanowi Ligenzie i kpt. Władysławowi Słowikowi uderzenie na tłum przed Wałami Chrobrego.
• 11:55 – Szczecin: na ul. Vasco da Gamy (Nabrzeże Wieleckie) grupuje się tłum ok. tysiąca osób.
• 12:05 – Szczecin: przed bramą Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego gromadzi się ok. 100 osób, a na zewnątrz bramy – ok. 2 tys. osób. Samochody przed stocznią i tramwaje są zatrzymywane, wykonywane są na nich białą kredą napisy o treści: „Strajk”, po czym zostają puszczone dalej. W rejonie Teatru Polskiego do tłumu przyłącza się kolejna partia osób. W chwilę później ten sam oficer melduje, że część osób wycofuje się w kierunku Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego.
• 12:10 – Szczecin: rozbity zostaje tłum na Wałach Chrobrego. Pluton funkcjonariuszy MO zostaje wycofany z KW PZPR – otrzymuje rozkaz dołączenia do V kompanii kpt. Władysława Słowika w celu wspólnego działania i wsparcia w rejonie Teatru Polskiego. Grupa z tłumu wycofuje się w kierunku „Famabudu”.
• 12:11 – Szczecin: decyzją kierownictwa sztabu ściągnięty zostaje pluton funkcjonariuszy MO w ilości 18 osób z KW PZPR do KW MO.
• 12:15 – Szczecin: grupa z Wałów Chrobrego przemieszcza się pod Teatr Polski. Do grupy tej przyłączają się inni. Polecenie rozbicia tłumu otrzymuje ppłk Lucjan Ligenza.
• 12:25 – Szczecin: załoga Stoczni Remontowej „Parnica” wychodzi na ulicę. Zarządzone zostaje zamkniecie dla ruchu drogowego ul. Gdańskiej. Odpowiednie polecenie od kierownictwa KW MO otrzymuje mjr Dionizy Klimas.
• 12:26 – Szczecin: na ul. Dubois kompania ppłk. Lucjana Ligenzy potrzebuje wsparcia i melduje o wycofywaniu się wobec zagrożenia przez tłum z dwóch stron. Zgłoszone zostaje zapotrzebowanie na środki chemiczne dla kompanii. Tłum demoluje ul. Dubois.
• 12:30 – Szczecin: tłum na ul. Dubois atakuje jednostki MO. Zarządzone zostaje silne uderzenie i większa koncentrację jednostek MO.
• 12:40 – Szczecin: tłum ok. 2–3 tys. osób demoluje szkołę podstawową przy ul. Dubois.
• 12:45 –Szczecin: w związku z brakiem środków chemicznych jednostki MO z ul. Dubois stopniowo wycofują się.
• 12:47 – Szczecin: do oddziałów zwartych na ul. Dubois podrzucone zostają środki chemiczne z magazynu KW MO.
• 12:56 – Szczecin: pojawia się zalecenie włączenia transporterów z 5 pułku do działań na ul. Dubois. Zgłoszenie podpalenia milicyjnej Nysy – wysłana zostaje straż pożarna. W kierunku ul. Ludowej promami przeprawia się załoga Stoczni Rzecznej i Stoczni Remontowej „Gryfia”.
• 12:58 – Szczecin: zarządza się zablokowanie ulic Starzyńskiego, Matejki i Malczewskiego przy parku Żeromskiego w kierunku ul. Dubois.
• 13:00 – Szczecin: V kompania zgłasza wycofywanie się z rejonu ul. Dubois wobec przewagi tłumu i groźby otoczenia. Tłum atakuje. VI kompania dociera do V kompanii i wspólnie przystępują do działań. Pracownicy Wydziału „B” otrzymują rozkaz przetransportowania środków chemicznych na ul. Dubois. Przekazany zostaje rozkaz do zastępcy komendanta straży pożarnej, aby organizować i gasić pożary na ul. Dubois – ten melduje, że wysłał wozy oraz straż pożarną ze stoczni. Mjr Dionizy Klimas wydaje polecenie odcinania dojazdu w rejon ul. Dubois. V kompania działa na ul. Szarotki, pluton II i I kompania pod Teatrem Polskim, druga część kompanii – od ul. Dubois. Przy bramie Stoczni Remontowej „Gryfia” gromadzi się ok. 50 osób. Na al. Wyzwolenia przed sklepem mięsnym zebrał się tłum ok. 30 osób. Ze Stoczni Remontowej „Gryfia” wychodzą ludzie z pracy i idą piechotą w kierunku Stoczni Szczecińskiej im. Warskiego (nie kursują tramwaje). Przy stoczni tej gromadzi się tłum ok. tysiąca osób. W tym samym kierunku idą uczniowie po lekcjach z miejscowego technikum. Wydane zostaje polecenie, aby ppłk Lucjan Ligenza nie atakował ludzi biernych powracających z pracy i ze szkoły.
• 13:15 – Szczecin: uszkodzona zostaje wyrzutnia środków chemicznych. Komendant wojewódzki MO zawiadamia sztab o otrzymaniu 10 tys. sztuk środków chemicznych z Warszawy oraz pomocy KW MO w Koszalinie.
• 13:22 – Szczecin: na ul. Dubois tłum atakuje milicję. Ppłk Lucjan Ligenza zarządza pełną koncentrację sił do przeciwdziałania natarciu tłumu.
• 13:25 – Szczecin: na ulicach Szarotki i Malczewskiego rany odnoszą milicjanci. Przy ul. Firlika rabowane są sklepy.
• 13:30 – Szczecin: podpalony zostaje kolejny samochód milicyjny. Na ul. Parkowej podpalona zostaje placówka ORMO. Na ul. Swarożyca leży ciężko ranny milicjant, do którego skierowana zostaje karetka pogotowia.
• 13:45 – Szczecin: do akcji skierowane zostają transportery SKOT.
• 13:50 – Szczecin: ze Stoczni Remontowej „Gryfia” wychodzi stuosobowa grupa z transparentem, kieruje się w stronę centrum miasta. Kierownictwo sztabu zaleca komendantowi miasta użycie sił i zablokowanie mostu na ul. Druckiego-Lubeckiego.
• 13:59 – Szczecin: ul. Matejki idzie tłum ok. 250 osób, który kieruje się w stronę pl. Hołdu Pruskiego.
• 14:05 – Szczecin: od Stoczni Remontowej „Gryfia” wychodzi grupa ok. 700 osób z transparentami.
• 14:10 – Szczecin: pod KW PZPR gromadzi się ok. 15 tys. osób.
• 14:15 – Szczecin: w gmachu KW PZPR kamieniami wybijane są szyby, w jego stronę rzucane są także butelki z benzyną.
• 14:17 – Szczecin: KW PZPR, areszt śledczy, telewizja i konsulaty zabezpieczone są przez wojsko. Przed KW PZPR stoi 12 transporterów opancerzonych. Na ul. Matejki i al. Wyzwolenia zebrał się tłum, który kieruje się w kierunku ul. Dubois.
• 14:20 – Szczecin: kierownictwo sztabu zarządza skierowanie sił ZOMO w rejon ul. Starzyńskiego wraz z transporterami do KW MO. Tłum rusza ul. Malczewskiego w kierunku PZU. Akcję rozpoczyna ppłk Lucjan Ligenza przy pomocy transporterów Wojska Polskiego. Tłum przerywa blokadę i rusza do KW PZPR.
• 14:25 – Szczecin: przy ul. Parkowej płonie samochód. Wysłana zostaje straż pożarna. Decyzją kierownictwa sztabu co najmniej dwie kompanie MO zostają skierowane do KW PZPR.
• 14:30 – Szczecin: KW PZPR ponownie zostaje zaatakowany butelkami z benzyną. Tłum opanowuje pl. Hołdu Pruskiego.
• 14:35 – Szczecin: KW PZPR płonie. Na ul. Staromłyńskiej stoi samochód i rozdaje benzynę.
• 14:40 – Szczecin: ze Stoczni Rzecznej idzie grupa ok. 200–300 osób z transparentem i kobietami na czele.
• 14:45 – Szczecin: z KW PZPR wyrzucane są meble i inne przedmioty. Pod KW PZPR wprowadzone zostają siły WOW w pełnej gotowości bojowej.
• 14:50 – Szczecin: od parku Żeromskiego w kierunku pl. Hołdu Pruskiego zbliża się grupa ok. 700 osób. Na ul. Wielkiej (ul. Wyszyńskiego) duża ilość ludzi idzie w kierunku Bramy Portowej.
• 14:55 – Szczecin: z portu idzie grupa ok. 600 osób w kierunku mostu Długiego i ul. Wielkiej (ul. Wyszyńskiego).
• 15:00 – Szczecin: III kompania ZOMO zostaje skierowana pod KW PZPR. Ma wezwać tłum do rozejścia się, zaś samochody zgrupowane w rejonie pl. Żołnierza Polskiego rozproszyć. Samochody KW MO – ZOMO mają zostać skierowane na dziedziniec KW MO.
• 15:10 – Szczecin: pracownicy KW PZPR wyskakują z parterów, wciąż wyrzucane są meble z pięter. Ppłk Lucjan Ligenza ma natychmiast uderzyć na tłum w kierunku KW PZPR w celu wyparcia tłumu. Tłum wdziera się do KW PZPR. Przed uderzeniem ppłk Lucjan Ligenza melduje gotowość. Rozkaz zostaje odwołany, a siły mają być skoncentrowane na ul. Starzyńskiego.
• 15:11 – Szczecin: KW MO zostaje podpalona oraz zaatakowana kamieniami i butelkami z benzyną.
• 15:25 – Szczecin: KW PZPR oraz położona w sąsiedztwie księgarnia płoną.
• 15:55 – Szczecin: tłum nie dopuszcza straży pożarnej do gaszenia KW PZPR.
• ok. 16:15–17:00 – Szczecin: strzały pod KW MO, siedzibą Prokuratury Wojewódzkiej oraz Wojewódzkiego Aresztu Śledczego.
• 18:40 – Szczecin: sytuacja przed KW MO zostaje opanowana przy pomocy wojska.
• 19:00 – Szczecin: rabowane są sklepy przy pl. Lotników, ul. Krzywoustego i al. Wyzwolenia.
• 19:03 – Szczecin: pali się w piwnicy KW MO, zorganizowano akcję gaszenia.
• 19:07 – Szczecin: płonie fragment budynku Prezydium MRN przy pl. Dzierżyńskiego (pl. Armii Krajowej) i stołówka przy ul. Małopolskiej.
• 21:10 – Szczecin: ppłk Bernard Wojciechowski melduje, że do godz. 21:10 aresztowano 110 osób. W KM MO znajduje się 63 mężczyzn i 12 kobiet.
• 22:20–23:20 – Szczecin: płk Julian Urantówka wydaje dyspozycję, aby przesłuchać rannych w szpitalach. Miasto podzielone zostaje na rejony – sektory, które bronione będą przez pułki Wojska Polskiego (np. Stocznię Szczecińską im. Warskiego zabezpieczają dwa pułki).
• 23:35 – Szczecin: pojawia się informacja od żołnierzy, że przy Zamku Książąt Pomorskich w dole leży zabita dziewczyna – powiadomiony zostaje punkt medyczny przy KW MO.